Kerion – biến chứng nguy hiểm của bệnh nấm da đầu

Bệnh nấm da đầu là một trong nhiều hình thức bệnh nấm, loại nhiễm nấm có ảnh hưởng đến làn da, móng tay và da đầu. Bệnh nấm da đầu thường gặp nhất ở trẻ nhỏ, và trẻ em tuổi đi học, gây đỏ, ngứa, hói. Trong một số trường hợp, bệnh nấm da đầu gây ra kerion. Đây là tình trạng viêm, gây đau đớn trầm trọng cho da đầu. Kerion gây ra bởi một phản ứng quá mạnh với nấm. Thậm chí nấm kerion có thể dẫn đến sẹo vĩnh viễn và rụng tóc

I. Nấm da đầu Kerion là gì và có nguyên nhân từ đâu?

>> Nhiều nghiên cứu khoa học ở nước ngoài về nấm Kerion: Nấm kerion là gì? Có biểu hiện ra sao?

Kerion là một áp-xe do nấm gây nên. Bệnh thường được gọi dưới tên kerion de Celse hay còn gọi là nấm tóc sinh mủ. Kerion có nguồn gốc tiếng La Mã cổ nghĩa là tổ ong, phản ảnh hình ảnh lâm sàng của bệnh. Kerion thường gặp ở da đầu trẻ em nhưng vẫn có những trường hợp xảy ra ở người lớn. Ở đàn ông, thương tổn có thể gặp ở vùng râu cằm.

Kerion gây ra do đáp ứng miễn dịch của cơ thể với các loại nấm sợi. Các loài nấm hay gặp trong kerion là Micosporum canis, Trichophyton tonsurans, Trichophyton verrucosum, Trichophyton mentagrophytes. Các loài nấm này có thể lây từ người sang người do dùng chung vật dụng, hoặc lây từ vật nuôi trong nhà (chó, mèo) sang người. Riêng Trichophyton rubrum, loài nấm hay gây nấm da nhẵn, hiếm khi gây kerion.

Bệnh thường phát sinh do điều kiện vệ sinh cá nhân kém: mắc bệnh nấm da ở vị trí khác, mồ hôi làm ướt tóc tạo môi trường ẩm ướt thường xuyên.

Do tính chất lao động với cường độ cao, sinh nhiều mồ hôi, điều kiện ăn ở tập trung, nhiều khi ở những vùng điều kiện tập trung như đóng quân, sinh viên…

II Triệu chứng của bệnh nấm da đầu biến chứng thành kerion

2.1 Triệu chứng lâm sàng

Bệnh thường xuất hiện ở da đầu nhưng có thể gặp ở các vị trí khác có phơi nhiễm với nấm như da mặt, cổ, chi trên, dễ bị chẩn đoán nhầm với áp-xe do vi khuẩn. Kích thước của áp-xe khoảng vài centimet.Chỉ có một thương tổn đơn độc hoặc nhiều thương tổn.

Trong ổ áp-xe chứa đầy các hốc mủ như sình lầy, nằm trên nền da viêm nề. Khi mủ chảy ra, khô để lại các mảng vảy tiết dày màu vàng. Tóc trong vùng thương tổn thường bị rụng.

2.2 Triệu chứng cận lâm sàng

Soi thương tổn dưới đèn Wood (loại thiết bị phát ra tia UVA bước sóng dài) có thể thấy màu huỳnh quang vàng-xanh lá cây nếu nguyên nhân gây kerion là Microsporum canis. Tuy nhiên, nhiều trường hợp âm tính khi soi đèn Wood do thương tổn viêm, mủ nhiều che lấp sự hiện diện của sợi nấm.
Soi tươi dưới kính hiển vi có thể thấy sợi nấm ký sinh có bào tử nằm trong và ngoài sợi tóc. Cần nuôi cấy nấm để chẩn đoán loài nấm gây bệnh. Ngoài ra, có thể nuôi cấy tìm vi khuẩn gây bội nhiễm trong ổ áp-xe.

Loại bào tử nấm Trichophyton mentagrophytes nhỏ, có kích thước khoảng 2µm. Còn loại bào tử nấm Trichophyton verrucosum có kích thước lớn hơn khoảng 6µm.

III. Chẩn đoán phân biệt

Bệnh cần được chẩn đoán phân biệt với:
– Viêm nang lông lan tỏa ở da đầu
– Các bệnh nấm có mủ
– Áp-xe do vi khuẩn
– Chốc ở da đầu

IV. Phương hướng điều trị

Đối với các trường hợp nhẹ, gội đầu hàng ngày để loại bỏ tóc rụng, dùng nước gội đầu pha Sulfide selenium hoặc dầu gội Nizoral có tác dụng tốt.

Điều trị kerion cần phối hợp giữa việc dùng thuốc chống nấm toàn thân với trích rạch, dẫn lưu mủ trong ổ áp-xe. Các thuốc chống nấm toàn thân (đường uống) như terbinafin, itraconazol, griseofulvin được sử dụng trong 6-8 tuần. Các thuốc chống nấm tại chỗ thường không có tác dụng do nấm xâm nhập sâu vào nang tóc.
Có thể sử dụng kháng sinh nếu có bội nhiễm vi khuẩn hoặc để chống bội nhiễm sau trích rạch thương tổn.
Để chống nấm lan rộng trên da đầu, nên sử dụng dầu gội đầu chứa ketoconazol hoặc ciclopirox.Tóc trên thương tổn thường mọc lại sau khi đã hết nhiễm trùng, tuy nhiên, rụng tóc có thể vĩnh viễn trong những trường hợp nhiễm trùng kéo dài.

V.  Phòng chống bệnh nấm da đầu biến chứng thành kerion

>> Tham khảo thêm: Bật mí cách trị nấm tóc tại nhà

• Không nên gội đầu quá nhiều đối với các chất gội đầu có độ tẩy gàu cao
• Không cào gãi mạnh làm xây xước da đầu và luôn giữ cho tóc khô ráo, sạch sẽ.
• Phải xả nước sạch nhiều lần khi gội đầu. Đồng thời làm cho tóc khô ngay sau khi gội đầu và bị ướt đầu lúc đi ngoài mưa về.
• Một điều cần chú ý là không nên đội các loại mũ quá chật. Đội mũ với thời gian quá lâu làm cho tóc bị ẩm. Từ đó dễ tạo điều kiện thuận lợi cho nấm tóc phát triển gây bệnh.
• Không nên dùng chung khăn lau, lược chải tóc, mũ đội đầu của người khác, đặc biệt là những người tóc có nhiều gàu hoặc các biểu hiện của bệnh nấm kerion.
• Nên nhớ rằng bệnh nấm tóc dễ lây lan, vì vậy cần lưu ý để phòng ngừa cho các thành viên trong gia đình.

VI. Ca bệnh nấm da đầu biến chứng thành kerion điển hình

4.1 Nguyên nhân và biểu hiện ca bệnh

Vào năm 2018, khoa Da Liễu, BV Đa khoa tỉnh Tuyên Quang cho biết đã tiếp nhận liên tục 2 trường hợp xuất hiện nấm tổ ong (Kerion). Đó là bé T.B.N, 5 tuổi, trú tại Xuân Vân, Yên Sơn và L.G.B, 7 tuổi, trú tại huyện Yên Sơn.

2 bé nhập viện trong tình trạng tổn thương vùng đầu, có ổ mủ. Đồng thời vết thương gây đau và ngứa. Phụ huynh cho biết, trước khi đến bệnh viện, các bé có chơi với chó, mèo bị ghẻ, nấm. Sau khi thăm khám, các bác sĩ chẩn đoán 2 bệnh nhi bị bệnh nấm tổ ong. Đây là bệnh ít gặp do lây từ động vật như chó, mèo…Bề mặt tổn thương gồ ghề, có nhiều vảy, nếu cạy vảy thì lỗ chỗ như tổ ong chứa nhiều mủ. Nên mới gọi là “tầng ong mật”, tóc bị rụng tại đám thương tổn

4.2 Phương hướng điều trị

Các bác sĩ đã trích rạch ổ áp-xe, đồng thời chấm thuốc sát khuẩn. Sau đó, bé được cho uống thuốc kháng nấm toàn thân. Kháng histamin chống ngứa, chống viêm, giảm sưng phù nề, bổ sung thêm vitamin nâng cao thể trạng. May mắn là sau 1 tuần điều trị, tình trạng nấm đã thuyên giảm đáng kể. Sau khi xuất hiện, các bác sĩ còn hướng dẫn gia đình cách chăm sóc để trẻ tránh lây nhiễm tại nhà

Bên cạnh đó, các bác sĩ còn khuyến cáo nếu nuôi chó mèo trong nhà cần được vệ sinh sạch sẽ. Tránh tiếp xúc trực tiếp, đặc biệt với chó mèo đang bị nấm để đề phòng lây nhiễm sang người.

Với ca bệnh điển hình này, có thể thấy được biểu hiện bệnh nấm da đầu, cách điều trị cũng như nguyên nhân lây nhiễm không ngờ của nấm da đầu kerion. Do đó, nếu bạn phát hiện có các mụn mủ lạ trên đầu, cần lập tức đến cơ sở y tế chuyên khoa để được khám và tư vấn kịp thời

iCare Pharma tổng hợp