Trầm Cảm Sau Sinh – Những Dấu Hiệu Cảnh Báo Không Thể Bỏ Qua

Trầm cảm sau sinh là một trong những vấn đề tâm lý phổ biến nhưng thường bị bỏ qua ở phụ nữ mới làm mẹ. Đây không chỉ là cảm giác mệt mỏi hay buồn chán tạm thời mà có thể trở thành một rối loạn nghiêm trọng nếu không được quan tâm đúng cách. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân và tìm ra hướng điều trị hiệu quả để giúp người mẹ sớm trở lại cuộc sống cân bằng.

Trầm cảm sau sinh là gì?

Trầm cảm sau sinh là trạng thái rối loạn tâm lý xảy ra trong vòng 1 năm sau khi người phụ nữ sinh con. Tình trạng này khiến người mẹ cảm thấy buồn bã kéo dài, lo lắng, mất hứng thú với mọi việc, thậm chí mất kết nối với con.

Không giống như “baby blues” – hiện tượng buồn chán trong vài ngày đầu sau sinh, trầm cảm sau sinh nghiêm trọng hơn, kéo dài nhiều tuần đến nhiều tháng và ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của mẹ và bé.

Dấu hiệu nhận biết trầm cảm sau sinh

Dưới đây là những biểu hiện thường gặp:

Cảm giác buồn chán, vô vọng kéo dài nhiều ngày
Dễ nổi nóng, cáu gắt hoặc khóc mà không rõ lý do
Mất hứng thú với con, người thân hoặc các hoạt động thường ngày
Mệt mỏi triền miên, mất năng lượng
Khó ngủ hoặc ngủ quá nhiều
Ăn uống không đều, chán ăn hoặc ăn vô độ
Tự trách bản thân
Có suy nghĩ tiêu cực hoặc ý định làm hại bản thân và con

Nếu bạn hoặc người thân có 3–5 dấu hiệu trở lên kéo dài trên 2 tuần, hãy tìm sự giúp đỡ càng sớm càng tốt.

Nguyên nhân gây trầm cảm sau sinh

Trầm cảm sau sinh là kết quả của nhiều yếu tố phối hợp:

1. Thay đổi nội tiết tố

Sau sinh, hormone estrogen và progesterone trong cơ thể người mẹ giảm mạnh. Sự thay đổi này có thể ảnh hưởng đến tâm trạng, dẫn đến cảm giác buồn bã, mệt mỏi, lo âu và dễ cáu kỉnh

2. Mệt mỏi, thiếu ngủ

Việc thiếu ngủ kéo dài, căng thẳng khi phải chăm sóc trẻ sơ sinh khiến người mẹ dễ rơi vào trạng thái kiệt sức thể chất lẫn tinh thần.

3. Thiếu sự quan tâm từ người thân

Người mẹ cảm thấy cô đơn, không được chia sẻ, quan tâm từ chồng. Khi người mẹ không có ai chia sẻ hoặc giúp đỡ trong những giai đoạn khó khăn, cảm giác căng thẳng, cô đơn và trầm cảm dễ dàng phát sinh.

4. Biến chứng trong quá trình sinh nở

Nếu trong quá trình sinh con có biến chứng nghiêm trọng hoặc nếu mẹ gặp phải các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng sau khi sinh, có thể gây ra cảm giác lo lắng, sợ hãi và trầm cảm.

5. Tiền sử bệnh tâm lý

Người từng bị lo âu, trầm cảm trước đó có nguy cơ cao bị trầm cảm sau sinh hơn những người khác.

6. Yếu tố di truyền

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng nếu mẹ hoặc người thân trong gia đình có tiền sử trầm cảm, khả năng phụ nữ mắc trầm cảm sau sinh sẽ cao hơn.

7. Thay đổi ngoại hình và cảm giác mất tự tin

Sau khi sinh con, nhiều phụ nữ phải đối mặt với việc thay đổi cơ thể và ngoại hình. Điều này có thể gây ra cảm giác thiếu tự tin và lo lắng về hình ảnh bản thân. Sự thay đổi này, cộng với các vấn đề tâm lý khác, có thể dẫn đến trầm cảm.

Hiện thêm

Thu gọn

Trầm cảm sau sinh ảnh hưởng đến ai?

Người mẹ: có nguy cơ mất kết nối cảm xúc với con, suy sụp tâm lý, thậm chí dẫn đến ý nghĩ tự tử.
Trẻ nhỏ: thiếu sự tương tác tích cực từ mẹ, dễ gặp khó khăn trong phát triển ngôn ngữ, cảm xúc.
Gia đình: không khí căng thẳng, xung đột hôn nhân gia tăng.

Cách vượt qua trầm cảm sau sinh hiệu quả

1. Thăm khám sớm

Đừng ngần ngại tìm đến bác sĩ chuyên khoa tâm thần hoặc tâm lý để được đánh giá và tư vấn.

2. Trò chuyện và chia sẻ

Chia sẻ cảm xúc với chồng, người thân hoặc hội nhóm mẹ bỉm sữa giúp giảm cảm giác cô đơn.

3. Trị liệu tâm lý

Liệu pháp nhận thức – hành vi (CBT) giúp mẹ học cách kiểm soát suy nghĩ tiêu cực, phục hồi cảm xúc.

4. Chăm sóc bản thân

Ngủ đủ giấc, ăn uống lành mạnh, đi dạo nhẹ nhàng hoặc thiền định 10 phút mỗi ngày cũng giúp cải thiện tinh thần.

5. Sử dụng thuốc (khi cần)

Với những trường hợp nặng, bác sĩ có thể kê thuốc chống trầm cảm an toàn cho phụ nữ đang cho con bú.

Phòng ngừa trầm cảm sau sinh

Chuẩn bị tâm lý trước sinh, không kỳ vọng quá cao vào bản thân
Xây dựng hệ thống hỗ trợ từ chồng, người thân
Lên kế hoạch nghỉ ngơi hợp lý, nhờ người chia sẻ việc chăm bé
Tham gia lớp tiền sản, nhóm hỗ trợ tâm lý cho mẹ sau sinh

Kết luận

Trầm cảm sau sinh là một tình trạng phổ biến và nghiêm trọng mà nhiều bà mẹ mới sinh có thể gặp phải. Tuy nhiên, điều quan trọng là nhận diện kịp thời các dấu hiệu và tìm kiếm sự hỗ trợ sớm. Một người mẹ khỏe mạnh về tinh thần sẽ là nền tảng vững chắc giúp em bé phát triển toàn diện, duy trì chất lượng cuộc sống.