Viêm nang lông: Nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và điều trị

• Nhọt: Nhọt là tình trạng viêm gây hoại tử nang lông và các tổ chức xung quanh. Khác với viêm nang lông, nhọt gây sưng nóng, viêm đỏ da và gây đau nhiều.
• Viêm mô dưới da: Viêm mô dưới da là tình trạng vi khuẩn đi sâu vào lớp hạ bì và gây viêm nhiễm dưới da. Biến chứng này có mức độ nghiêm trọng và có thể dẫn đến các tình huống rủi ro nếu không được xử lý kịp thời.
• Tăng nguy cơ hói đầu: Viêm nang lông ở da đầu tái phát nhiều lần có thể khiến nang tóc bị thoái hóa, hư tổn và tăng nguy cơ rụng tóc. Nếu không điều trị kịp thời, nang tóc có thể hư hại vĩnh viễn và dẫn đến tình trạng hói đầu.

Chẩn đoán bệnh viêm nang lông

Trước khi can thiệp điều trị, bác sĩ sẽ tiến hành chẩn đoán xác định và chẩn đoán phân biệt với một số bệnh lý có triệu chứng tương tự.

Hiện nay, chẩn đoán viêm nang lông chủ yếu dựa vào triệu chứng lâm sàng. Bệnh được xác định khi tổn thương điển hình là các sẩn nhỏ khu trú ở nang lông, không gây đau, có vảy tiết,… xuất hiện ở cẳng chân, vùng sinh dục, đùi, mặt, da đầu, cổ.

Sau khi thăm khám lâm sàng, bác sĩ sẽ tiến hành chẩn đoán nguyên nhân với các kỹ thuật sau:

• Lấy bệnh phẩm và nhuộm gram để phát hiện vi khuẩn gram dương
• Có thể nuôi cấy để xác định loại vi khuẩn gây bệnh và xây dựng kháng sinh đồ
• Soi nấm trực tiếp

Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể chẩn đoán phân biệt với một số bệnh lý da liễu khác như:

• Mề đay: Mề đay gây ra các sẩn ngứa có kích thước đa dạng, bề mặt trơn, không có mụn nước, gờ cao hơn các vùng da xung quanh và sờ vào thấy rắn chắc. Bệnh lý này thường gây ngứa ngáy nhiều, châm chích và nóng rát nhẹ.
• Nhọt: Đặc trưng bởi tình trạng viêm đỏ nang lông và các tổ chức bao xung quanh. Nhọt thường gây sưng nóng, viêm đỏ và đau nhức nhiều. Với những trường hợp đã tiến triển, tổn thương hóa thành ngòi mủ trắng ở giữa.

Các phương pháp điều trị viêm nang lông

Điều trị viêm nang lông phụ thuộc vào nguyên nhân, mức độ và phạm vi tổn thương. Ở một số trường hợp, tổn thương da có tự thuyên giảm sau khoảng vài ngày hoặc vài tháng mà không cần can thiệp y tế.

Tuy nhiên đối với viêm nang lông do nấm, virus và vi khuẩn, bác sĩ thường đề nghị điều trị để cải thiện triệu chứng, hạn chế tổn thương da, ngừa thâm sẹo và phòng ngừa biến chứng.

1. Sử dụng thuốc bôi + thuốc uống

Thuốc được sử dụng trong điều trị viêm nang lông thường có tác dụng giảm viêm đỏ, sát trùng, ức chế vi khuẩn, nấm và virus. Dựa vào mức độ thương tổn và nguyên nhân gây bệnh, bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc bôi hoặc thuốc uống sau:

• Dung dịch sát khuẩn: Các dung dịch sát khuẩn như Chlorhexidine 4%, Hexamidine 0.1% và Povidon-Iod 10% được sử dụng 2 – 4 lần/ ngày nhằm làm sạch tổn thương da và ngăn ngừa viêm nhiễm tiến triển nặng.
• Thuốc kháng sinh tại chỗ: Sau khi sử dụng dung dịch sát khuẩn, có thể dùng một số loại kháng sinh tại chỗ như thuốc mỡ Neomycin, thuốc mỡ Mupirocin, thuốc mỡ Axit fucidic, dung dịch Clindamycin, dung dịch Erythromycin trong vòng 7 – 10 ngày nhằm tiêu diệt vi khuẩn khu trú ở nang lông. Khi dùng loại thuốc này, cần sử dụng liên tục trong thời gian được chỉ định để điều trị bệnh dứt điểm và hạn chế nguy cơ tái nhiễm.
• Kháng sinh đường uống: Trong trường hợp viêm nang lông do tụ cầu có mức nặng, cần sử dụng kháng sinh đường uống theo hướng dẫn của bác sĩ. Các loại kháng sinh đường uống được sử dụng trong điều trị viêm nang lông bao gồm Ciprofloxacin, Metronidazol, b-lactamin, Cephalosporin, Amoxicillin,…
• Thuốc bôi chứa Benzoyl peroxide: Benzoyl peroxide được chỉ định trong trường hợp viêm nang lông ở mặt do sử dụng kháng sinh đường uống kéo dài. Trong trường hợp này, cần ngưng thuốc kháng sinh và dùng Benzoyl peroxide để sát khuẩn, bong lớp sừng và tróc vảy da. Ngoài ra, có thể dùng phối hợp với Isotretinoin để kiểm soát mụn trứng cá nặng.
• Thuốc kháng nấm: Nếu viêm nang lông xảy ra do nấm, có thể sử dụng các loại thuốc chống nấm dạng bôi như Canesten, Mycoster và Nizoral. Tuy nhiên đối với các trường hợp viêm nang lông do nấm xảy ra trên diện rộng hoặc xuất hiện ở da đầu, bác sĩ có thể chỉ định thuốc kháng nấm đường uống (Itraconazol, Terbinafin, Fluconazol,…) trong 14 ngày để tiêu diệt hoàn toàn vi nấm và hạn chế nguy cơ tái nhiễm.
• Thuốc kháng virus: Thuốc kháng virus (Acyclovir) được dùng trong trường hợp viêm nang lông do virus herpes. Đối với dạng thuốc bôi, nên thoa 6 lần/ ngày và sử dụng thuốc uống 500mg với tần suất 2 lần/ ngày.
• Thuốc trị ký sinh trùng: Trong trường hợp viêm nang lông do ký sinh trùng Demodex, bác sĩ có thể chỉ định kem bôi Permethrin hoặc thuốc bôi Metronidazole kết hợp với Metronidazole đường uống.

Khi dùng thuốc điều trị viêm nang lông, cần sử dụng đều đặn trong thời gian được chỉ định. Ngưng thuốc sớm hoặc dùng không đều có thể gây tình trạng kháng thuốc và giảm hiệu quả điều trị.

2. Biện pháp y tế khác

Trong trường hợp viêm nang lông tái phát nhiều lần, bạn có thể cân nhắc một số biện pháp như:

• Triệt lông bằng tia laser: Đối với viêm nang lông do cạo râu hoặc tẩy lông, nên triệt lông hoàn toàn với tia laser. Ngoài khả năng điều trị và phòng ngừa viêm nang lông, phương pháp này còn cải thiện yếu tố thẩm mỹ và hạn chế tình trạng thâm sạm do cạo lông quá nhiều lần.
• Tiểu phẫu nhọt: Đối với các nang lông bị viêm nhiễm nặng, cần đến cơ sở y tế được bác sĩ chích nhọt, cầm máu và vô trùng. Tự ý nặn nhọt tại nhà có thể kích thích nhiễm trùng lan rộng khiến da sưng nề, viêm đỏ và ứ mủ.

3. Chăm sóc đúng cách

Bên cạnh các phương pháp y tế, bạn có thể kiểm soát tổn thương da, giảm nóng rát và phòng ngừa biến chứng với chế độ chăm sóc đúng cách.

Vệ sinh cơ thể thường xuyên giúp loại bỏ ổ vi khuẩn và hỗ trợ làm giảm tổn thương ở nang lông
Chế độ chăm sóc đối với bệnh viêm nang lông:

• Tránh cạo râu, tẩy lông và tắm bồn nước nóng trong thời gian điều trị. Các hoạt động này có thể làm nghiêm trọng tổn thương da và tăng nguy cơ hình thành nhọt.
• Nên mặc quần áo rộng, chất liệu mềm và thấm hút nhằm giảm ma sát và tránh gây kích ứng da.
• Không chà xát và gãi cào mạnh lên vùng da tổn thương. Tác động từ các hoạt động này có thể khiến mụn nước vỡ, lở loét, chảy máu và tăng nguy cơ hình thành thâm sẹo.
• Có thể chườm túi mát từ 5 – 10 phút để giảm viêm đỏ và nóng rát.
• Vệ sinh tốt là một trong những biện pháp quan trọng đối với tiến triển bệnh viêm nang lông. Vì vậy, cần tắm rửa từ 1 – 2 lần/ ngày với các sản phẩm diệt khuẩn để loại bỏ virus, vi khuẩn, nấm và hạn chế nguy cơ hình thành nhọt.
• Nên hạn chế các hoạt động làm tăng thân nhiệt như chạy bộ, đạp xe hoặc lao động nặng. Nếu sinh sống trong thời tiết nóng bức, nên trồng nhiều cây xanh và sử dụng quạt/ điều hòa để cân bằng nhiệt độ trong không gian sống.

Kết hợp chế độ chăm sóc với sử dụng thuốc đều đặn có thể kiểm soát viêm nang lông chỉ sau 7 – 10 ngày. Đối với các trường hợp chăm sóc không đúng cách, tổn thương ở nang lông có xu hướng kéo dài, viêm đỏ nặng và có nguy cơ để lại sẹo thâm.

Phòng ngừa viêm nang lông bằng cách nào?

Viêm nang lông là bệnh da liễu thường gặp, tương đối lành tính và có thể điều trị hoàn toàn. Tuy nhiên thương tổn da do bệnh lý này ảnh hưởng không nhỏ đến ngoại hình, thẩm mỹ và yếu tố tâm lý

Vì vậy sau khi bệnh thuyên giảm hoàn toàn, bạn cần thực hiện một số phương pháp phòng ngừa tái phát như:

• Hạn chế cạo râu, tẩy lông và tránh gây xây xước da.
• Thận trọng khi sử dụng thuốc corticoid dạng bôi và kháng sinh trị mụn trong thời gian dài. Đồng thời phải tuân thủ liều lượng và tần suất dùng thuốc được bác sĩ chỉ định.
• Không mặc quần áo chật, chất liệu bí và chưa phơi khô hoàn toàn. Nên ưu tiên các trang phục có kiểu dáng đơn giản, rộng rãi, chất liệu mềm và thấm hút.
• Thận trọng khi chọn mua mỹ phẩm, tránh sử dụng các sản phẩm chứa thành phần kích ứng và thành phần không rõ ràng.
• Giữ vệ sinh cơ thể thường xuyên nhằm làm sạch mồ hôi, bụi bẩn và hạn chế sự phát triển quá mức của các vi khuẩn có hại.
• Tránh tiếp xúc với hóa chất (dầu khoáng, dầu nhớt,…).
• Nếu có tổn thương da, nên sát trùng với dung dịch khử khuẩn nhằm hạn chế nguy cơ viêm nhiễm.
• Đối với những trường hợp tái phát nhiều lần, nên sử dụng xà phòng diệt khuẩn để làm sạch cơ thể và loại bỏ các ổ vi khuẩn cư trú trên da.
• Ăn uống điều độ, sinh hoạt và luyện tập khoa học nhằm nâng cao khả năng miễn dịch và giảm nguy cơ mắc các bệnh viêm nhiễm.

Viêm nang lông là bệnh da liễu tương đối phổ biến, thường gặp ở thanh thiếu niên và người trẻ tuổi. Mặc dù dễ điều trị nhưng bệnh lý này có khả năng tái phát nhiều lần, ảnh hưởng không nhỏ đến ngoại hình và tâm lý. Vì vậy song song với việc điều trị, cần kết hợp với chế độ chăm sóc và chủ động phòng ngừa bệnh tái phát.